Dünyada yıllık yaklaşık olarak 6,5 trilyon sigara satıldığı ve bunun günlük yine yaklaşık 18 milyar adet sigaraya denk geldiği tahmin ediliyor. Sigaraya ilişkin eleştiriler ise daha çok sigarayı içenlerin ve bu dumana maruz kalanların karşı karşıya kaldığı sağlık problemleri üzerinde yoğunlaşıyor. Oysa sigaranın dumanı dışında ufak olduğu için çok da göze batmayan çevre katili bir başka bileşeni mevcut: sigara izmariti. İçilen her sigara bir izmarit demek ve izmaritlerin sadece yaklaşık üçte birinin çöpe atıldığı tahmin ediliyor. Kendi deneyimlerimizden yola çıkarsak, karşımızdaki insanın içtiği sigarayı yere atıp ayağıyla ezmesini veya pencereyi açıp dışarı fırlatmasını çok da umursamadığımızı fark edebilirsiniz. “Küçücük izmarit için adam çöpe mi yürüyecek, fellik fellik çöp mü arayacak. Hem tütün bitkisel bir ürün, ayrıca sigara filtresi de sünger, çevreye ne zararı olacak.” gibi cümleler kuruyorsanız fevkalade yanılıyorsunuz.

GEKAP’ı öncelikle plastik poşetler üzerinden mali yaşantımıza taşımış olduk. Konuyla ilgisi bulunan arkadaşlarla gerçekleştirdiğimiz temaslardan ve o dönem kaleme alınan yazılardan, poşetten alınan GEKAP konusunda çok farklı fikirler olduğunu öğrendik.

Bu fikirlerin arasında poşet üreten firmaların bu uygulamadan ciddi şekilde etkileneceği ve bu alana müdahale edilmemesi gerektiği veya GEKAP alınması yerine depozito alınması ve poşetin getirilmesi ile beraber tüketiciye depozitonun iadesinin daha doğru bir çözüm olacağı da vardı. İçinde bulunduğumuz dönem itibariyle uygulamada yeterince mesafe kat etmiş olduğumuzdan artık bu konuyu ele almanın zamanının geldiğini düşünüyoruz. Bu yazımızda plastik poşetleri vergilendirmenin gerekli olup olmadığını ve vergilendirmenin ne kadar efektif bir çözüm olduğunu tartışacağız.

2018 yılının sonunda yapılan düzenleme ile “Geri Kazanım Katılım Payı” hayatımıza girmiştir. İlk yapılan düzenleme ile sadece plastik poşetler için geri kazanım katılım payının beyan ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar belirlenmişti. 2019 yılının son gününde yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik” ile de yönetmelik kapsamında bulunan diğer ürünler (lastik, akü, piller, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrik ve elektronik eşya, ambalaj-plastik, metal, kompozit, cam, ahşap) için geri kazanım katılım payı 01.01.2020 de uygulanmaya başlanmıştır.  Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, bu defa da 29.06.2020 tarihinde, geri kazanım katılım payına ilişkin yönetmeliğin uygulanmasına dair usul ve esaslarda değişiklik yapılmıştır. Yapılan bu değişikte önemli gördüğüm konulara yazımda yer vermeye çalıştım.

2018 yılının sonunda yapılan bir düzenleme ile “Geri Kazanım Katılım Payı” hayatımıza girdi. İlk yapılan düzenleme ile sadece plastik poşetler için geri kazanım katılım payının beyan ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar belirlenmişti. 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle (depozitolu olanlar hariç) ambalajlı ürünler için üretici ve ithalatçılarından “geri kazanım katılım payı” alınmaya başlandı. Lastikler, aküler, piller, madeni ve bitkisel yağlar, elektrikli ve elektronik eşyalar, ilaç ile kâğıt, karton, plastik, cam içecek ambalajlarından adetlerine, ağırlıklarına ve uzunluklarına göre önemli miktarlarda geri kazanım katılım payı alınacak.