2018 yılına kadar da Vergi İdaresi duruma seyirci kalmaktan öte gidemedi. 2018 yılında Vergi Usul Kanununa eklenen geçici madde ile mükelleflerin aktiflerinde yer alan taşınmazların değerinin Yİ-ÜFE değerindeki artış oranı dikkate alınarak, yeniden belirlenmesi imkanı sağlandı. Ancak bu düzenlemenin sadece taşınmazlarla sınırlı olması ve değerleme sonucunda ödenecek vergi oranının %5 gibi yüksek bir oran olmasından dolayı pek rağbet görmedi.

Geçtiğimiz Haziran ayında yasalaşan ve halk arasında vergi affı olarak bilenen, “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin” 7326 Sayılı Kanun ile tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan kollektif, adi komandit ve adi şirketler de dâhil olmak üzere ferdi işletme sahibi gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerine yeniden değerleme imkanı getirildi. Bu uygulamadan yararlanma imkanı da 31.12.2021 tarihine kadar devam etmektedir.

Değerli okurlarım, öncelikle başlıktaki sorunun cevabını vererek yazıma başlamak istiyorum. Yasal defter ve belgelerini ibraz etmeyen her mükellef elbette sahte fatura düzenleyicisi değildir. 

Ancak son dönemde yapılan vergi incelemelerinde görüyoruz ki yasal defter ve belgelerini ibraz etmeyen daha doğrusu vergi müfettişinin ulaşamadığı ve bu nedenle defter ve belge ibraz yükümlülüğünü yerine getirmeyen her mükellef neredeyse sahte fatura düzenleyicisi ilan edilmektedir.

Elbette defter belge ibraz etmemenin yasal müeyyideleri vardır ve defter belgesini ibraz etmeyen mükelleflere bu müeyyidelerin uygulanması gerekir. 

Ancak defter belge ibraz etmeyen mükellefe sahte fatura düzenleyicisi dendiğinde, sadece mükellefin kendisi hakkında değil, o mükelleften mal veya hizmet alan bütün mükellefler de bir anda sahte fatura kullanıcısı durumuna düştüğü için vergisel ödevlerini yerine getiren birçok mükellefin mağdur olmasına yol açılmaktadır.

Tarh edilen vergi ve kesilen cezalara karşı dava yoluna gitmek mükellefler açısından önemli bir emek, zaman ve maddi kaynak ihtiyacını beraberinde getirmekle birlikte hükmün lehe olacağının garantisi de yoktur. İdare açısından bakıldığında da ihtilafın hızla çözülmesi ve tahsilatın yapılması önem arz etmektedir. Bu nedenlerle mevzuatımızda vergi ihtilaflarının dava yoluna götürülmeden idari aşamada barışçıl yollarla çözümüne imkân tanıyan bazı müesseseler geliştirilmiştir. Vergi ihtilaflarının idari yollarla çözümü, dava yoluyla çözümüne göre çok daha hızlı ve pratik olduğu söylenebilir. Vergi cezalarında indirim uygulaması da bu hızlı ve pratik çözüm yollarından birisidir. Böylece mükellefler veya vergi sorumluları adına kesilen cezalar hakkında yargı yoluna gitmeden uyuşmazlıkların kısa yoldan çözümlenmesini sağlayabilmek mümkün olabilmekte, vergi idaresi de alacağını bir an önce tahsil edebilme imkânına kavuşmaktadır.

Geçtiğimiz yıllarda Bakanlık yetkililerinin, uzlaşma uygulamasında yaşanan kimi sorunları gidermek adına vermiş olduğu sözlü talimat gereğince; uzlaşma komisyonları sınırlandırılmış bir yetki kullanmaktadır. Buna göre vergi asıllarında herhangi bir indirim yapılmazken, vergi ziyaı cezalarının genel olarak % 20’si alınmaktadır.

Daha önceki yazılarımda da belirttiğim üzere; Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükelleflerin Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkında açıklamalar yapılmıştı. Ancak tebliğ de sektörler belirtilmiş olmasına rağmen, İnteraktif Vergi Dairesinde yapılan sorgulamalarda benzer sektörlerin bir kısmının mücbir sebep kapsamında kabul edildiği bir kısmının da mücbir sebep kapsamı dışında tutulduğu görülmektedir. 

26 Mart 2020 tarihli “Hangi mükellefler mücbir sebep halinde sayılmış ve ödeyecekleri vergiler ertelenmiştir?” başlıklı yazımızda, Tebliğde, “yukarıdaki sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanı dikkate alınır” denilmekle birlikte bu cümlenin yeterince açık olmadığını, düzenlemenin hızlıca daha fazla açıklığa kavuşturulmasının zor günler geçiren mükelleflerin beklentisi dahilinde olduğunu belirtmiştim.

Bilindiği gibi dünyamız ve ülkemiz zor günlerden geçmekte. Ülkeler de bu zor günlerde ekonomilerine ciddi destek paketleri açıklamakta. Hazine ve Maliye Bakanlığımız da olması gerektiği şekilde 24 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 518 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bazı sektörlerde beyan verme ve vergi ödemesini öteleme yoluna gitti. Ancak, özellikle kurumlar vergisi mükellefleri için sektör kısıtlaması ve tebliğdeki belirsizlikler yeniden bir düzenlemeyi zorunlu kılmaktadır.

Bilindiği gibi dünyamız ve ülkemiz zor günlerden geçmekte. Ülkeler de bu zor günlerde ekonomilerine ciddi destek paketleri açıklamakta. Hazine ve Maliye Bakanlığımız da olması gerektiği şekilde 24 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 518 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bazı sektörlerde beyan verme ve vergi ödemesini öteleme yoluna gitti. Ancak, özellikle kurumlar vergisi mükellefleri için sektör kısıtlaması ve tebliğdeki belirsizlikler yeniden bir düzenlemeyi zorunlu kılmaktadır.

Geçen haftaki koronavirüs yazımızdan sonra en ilginç sorular koronavirüs vakalarının mücbir sebep sayılıp sayılamayacağına yönelik oldu diyebiliriz. Ancak sanıldığının aksine salgın hastalıkların birden fazla sebepten dolayı mücbir sebep olarak değerlendirme olanağı bulunuyor. Bu yazıda bu doğrudan ve dolaylı nedenleri ele alalım istedim. Gündemi işgal eden Koronavirüs üzerinden değerlendirme yapacak olmamıza karşın başlıkta olduğu gibi herhangi bir salgın hastalıkla ilgili olarak aynı şekilde akıl yürütebilirsiniz.

Bu yazımızda öncelikle kanun yolundan vazgeçme müessesesi tanıtılacak, sonra da kanun gerekçesinde zikredilen hedeflerin ne kadar ulaşılabilir olduğu değerlendirilecek olup, bu yasal düzenlemeden yararlanmalı mı yoksa yararlanmamalı mı sorusunun cevabı aranacaktır.