Geçen haftaki yazımda, salgın nedeniyle ihracat rakamlarında ciddi bir gerilemenin olduğunu, daralan ihracat nedeniyle talep edilen KDV iadelerinde de bir düşüş yaşandığını ve KDV iade süreçlerinin uzadığından bahsederek, bu süreçlerin hızlandırılması gerektiğini kaleme almıştım.  08 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazete’de Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 32 Seri No.lu Tebliğ ile 518 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında belirlenen mücbir sebep döneminde mükelleflerin KDV iadelerinin nasıl alabileceklerine dair yeni bir düzenleme yapıldı.

İnsanlık tarihindeki sayılı felaketlerden birisi ile karşı karşıyayız. Koronavirüs (Covid-19) salgını hem ekonomik hem de sosyal hayatımızı felç etti. Bu durum bireysel olarak tüketicileri etkilediği kadar şirketleri de derinden etkiledi. Salgın dünya ile birlikte ülkemizde de başta finansal piyasalar olmak üzere mal ve hizmet piyasalarında ciddi bir durgunluk yaşanmasına neden oldu ve olmaya devam etmekte. Karşılaştığımız bu global sorunu aşabilmek adına küresel bazda tüm ülkeler çok çeşitli tedbirler alarak uygulamaya koymaya başladılar. Her geçen gün de ilave tedbirler alarak, salgının yarattığı ekonomik tahribatı en aza indirmeye çalışmaktalar.

Koronavirüs krizi dolayısıyla ortaya çıkan mücbir sebep haline ilişkin olarak yayınlanan 518 sayılı Vergi Usul Genel Tebliği ve kapsam dâhilinde olan mükelleflerin belirlenmesine ilişkin yayınlanan 2020/3 Sayılı Uygulama İç Genelgesi uyarınca, ana faaliyet kodu farklı bir gündem olarak karşımıza çıkmış bulunuyor. Kurumlar vergisi mükelleflerinde ana faaliyet kodu itibariyle kapsam dahilindeki mükelleflerin belirlenmesi, birçok mükellefin faaliyet kodunun doğruluğunu kontrol etmesine sebep oldu diyebiliriz.

Bazı mükelleflerimiz kodlarının yanlış olduğunun ve doğru çalışmadığının farkına vardılar. Hatta yanlış kodları düzeltmek için Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonları kuruldu. Düzeltme talebi için gerekli Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu gibi bir rapor bile var. Krizin başından beri birçok ülkenin aldığı tedbirleri ve mali uygulamalarını takip etmeye çalışıyorum ancak henüz böyle bir uygulamaya denk gelmediğimi söyleyemem. Ne yazık ki başımıza bir müsibet gelmeden eyleme geçmiyoruz.

Daha önceki yazılarımda da belirttiğim üzere; Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükelleflerin Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkında açıklamalar yapılmıştı. Ancak tebliğ de sektörler belirtilmiş olmasına rağmen, İnteraktif Vergi Dairesinde yapılan sorgulamalarda benzer sektörlerin bir kısmının mücbir sebep kapsamında kabul edildiği bir kısmının da mücbir sebep kapsamı dışında tutulduğu görülmektedir. 

26 Mart 2020 tarihli “Hangi mükellefler mücbir sebep halinde sayılmış ve ödeyecekleri vergiler ertelenmiştir?” başlıklı yazımızda, Tebliğde, “yukarıdaki sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanı dikkate alınır” denilmekle birlikte bu cümlenin yeterince açık olmadığını, düzenlemenin hızlıca daha fazla açıklığa kavuşturulmasının zor günler geçiren mükelleflerin beklentisi dahilinde olduğunu belirtmiştim.

Bilindiği gibi dünyamız ve ülkemiz zor günlerden geçmekte. Ülkeler de bu zor günlerde ekonomilerine ciddi destek paketleri açıklamakta. Hazine ve Maliye Bakanlığımız da olması gerektiği şekilde 24 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 518 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bazı sektörlerde beyan verme ve vergi ödemesini öteleme yoluna gitti. Ancak, özellikle kurumlar vergisi mükellefleri için sektör kısıtlaması ve tebliğdeki belirsizlikler yeniden bir düzenlemeyi zorunlu kılmaktadır.

Geçen haftaki koronavirüs yazımızdan sonra en ilginç sorular koronavirüs vakalarının mücbir sebep sayılıp sayılamayacağına yönelik oldu diyebiliriz. Ancak sanıldığının aksine salgın hastalıkların birden fazla sebepten dolayı mücbir sebep olarak değerlendirme olanağı bulunuyor. Bu yazıda bu doğrudan ve dolaylı nedenleri ele alalım istedim. Gündemi işgal eden Koronavirüs üzerinden değerlendirme yapacak olmamıza karşın başlıkta olduğu gibi herhangi bir salgın hastalıkla ilgili olarak aynı şekilde akıl yürütebilirsiniz.