T.C.

MALİYE BAKANLIĞI

Gelirler Genel Müdürlüğü

TARİH : 03.06.1998SAYI : B.07.0.GEL.0.40/4006-291/20870KONU : Mükellefin vefatı nedeniyle varislerin murisin faaliyetine devam etmeleri durumunda mükellefiyet tesisinin nasıl yapılacağı hk.

İLGİ : 13.11.1997 tarih ve B.07.4.DEF.0.06.14/32-2709/15473 sayılı yazınız.İliniz … Vergi Dairesi mükelleflerinden ….. ile ilgili yazınız ve eklerinin incelenmesinden, adı geçenin 10.07.1997 tarihinde vefat ettiği, varislerden …..’un diğer varislerin muvafakatını alarak aynı işyerinde 03.09.1997 tarihinden itibaren faaliyete devam ettiği, ancak mükellefiyet tesisinin veraset ilamı kararı çıkıncaya kadar geçen süre içerisinde varislerin murisin faaliyetine devam etmeleri durumunda miras ortaklığı adına mı yoksa varisler adına mı ayrı ayrı yapılacağı, veraset ilamının çıkmasına rağmen mirasın paylaşılmasının senelerce sürmesi durumunda ve varislerden bazılarının da yurt dışında olmaları veya ticari faaliyette bulunma yasaklarının (memuriyet gibi) olmaları sebebiyle murisin faaliyetine devam etmek istememeleri halinde yapılacak işlem konusunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır.Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37’nci maddesinde “Her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançlar ticari kazançtır.” denilmiştir.
Anılan Kanunun Mükerrer 80’inci maddesinin son fıkrasında da faaliyetine devam eden ticari bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından veya ticari bir işletmeye dahil amortismana tabi iktisadi kıymetlerle birinci fıkrada yazılı hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların ticari kazanç sayılacağı hükme bağlanmış, 6 numaralı bendinde ise, faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançların, değer artış kazancı olarak vergiye tabi tutulacağı belirtilmiştir.Yine aynı Kanunun 81’inci maddesinin birinci bendinde ferdi bir işletmenin sahibinin ölümü halinde kanuni mirasçılar tarafından işletmenin faaliyetine devam olunması ve mirasçılar tarafından işletmeye dahil iktisadi kıymetlerin kayıtlı değerleriyle (Bilanço esasına göre defter tutuluyorsa bilançonun aktif ve pasifiyle bütün halinde) aynen devir alınması halinde değer artış kazancının hesaplanmayacağı hükme bağlanmıştır.Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 160’ıncı maddesinde işi bırakmanın bildirilmesine ilişkin konulara yer verilmiş, 164’üncü maddesinde ise ölümün işi bırakma hükmünde olduğu belirtilmiştir.Bu hükümler çerçevesinde, ferdi bir işletmenin sahibinin ölümü halinde ölüm tarihi itibariyle ticari işletmenin faaliyetini durdurduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla, ölüm nedeniyle faaliyeti durdurulan işletmedeki hisselerin mirasçılarca devredilmesi halinde elde edilecek kazancın değer artış kazancı olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.Sahibinin ölümüyle mirasçılara intikal eden işletmenin faaliyetine mirasçılardan bir veya birkaçı tarafından devam edilmesi halinde sadece faaliyette bulunan mirasçılar için ticari kazanç bakımından mükellefiyet tesisinin yapılacağı tabiidir.Bu durumda, faaliyette bulunmayan diğer mirasçıların kendilerine intikal eden ortaklık hisselerini diğer mirasçılara veya başka kimselere satmak suretiyle elden çıkarmalarından doğan kazancın ise değer artışı kazancı olarak vergilendirilmesi gerekmektedir. Başka bir deyişle, faaliyetine devam etmeyen bu kişilerin ticari kazanç iç
in gelir vergisi mükellefiyetlerinin tesis edilmesi mümkün değildir.Öte yandan, ölüm halinde hayat standartı uygulaması ile ilgili olarak 170 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde gerekli açıklamalar yapılmıştır.Vergi Daireleri İşlem Yönergesi Vergilendirme Bölümü Sicil-Yoklama Servisinde ölüm halinde yapılacak sicil işlemleri açıklanmıştır.

Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.