Karşılıklı Anlaşma Usulü, OECD’nin Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilere İlişkin Model Anlaşmasının (OECD Model) 25’inci maddesinde yer alan, çifte vergilendirmeyi önleme yöntemlerinden birisidir. Bu yönteme göre; bir kişi (mükellef), anlaşmaya taraf devletlerden birinin veya her ikisinin işlemlerinin kendisi için anlaşmanın hükümlerine uygun düşmeyen bir vergileme yarattığı veya yaratacağı kanaatine varırsa, taraf devletlerin iç mevzuatında öngörülen çözüm yollarıyla bağlı kalmaksızın başvuru hakkına sahip bulunmaktadır. Ancak, Model Anlaşmaya göre belirtilen başvurunun vergilemeye ilişkin eylemin kişiye ilk bildiriminden itibaren üç yıl içerisinde yapılması gerekmektedir. Ancak, ülkeler arasındaki anlaşmalarda farklı süreler de belirlenebilmektedir. Mevzuatımızda ise, herhangi bir idari başvuru ya da dava durumunda başvuru süresinin duracağına ya da kesileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, başvuru süresi, çoğu zaman mükellefin iç hukuk ile karşılıklı anlaşma usulü çareleri arasında bir seçim yapmak zorunda kalmasına neden olmakta ve genellikle dava açma yolu tercih edilmektedir. Bu durumu engellemek için, OECD’nin yorumuna ve yaklaşımına da uygun şekilde, dava açılması halinde başvuru süresinin durmasını sağlayacak şekilde, Kanun düzeyinde düzenleme yapılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Kimilerine göre bir devrim, kimilerine göre yeni bir uluslararası vergi hukuku aracı. Çok taraflı anlaşma veya enstrüman başlığı, ilk işiten biri içinçok fazla anlam ifade etmese ve yine bir çeviri hezeyanı olarak karşımıza çıkıyor olsa da, kapsamı ve hedefleri hesaba katıldığında önemi ve etkinliği çok büyük. OECD, BEPS eylem planları ile özellikle çok uluslu şirketlerin ülkeler arası mali uygulama farklılıklarını suiistimallerinin önüne geçerek adil ve hakkaniyete dayalı bir gelir paylaşımının dünya ülkeleri arasında tesis edilmesi ve serbest ticaretin önünde engel olan uluslararası uyuşmazlıkların hızlı ve etkili biçimde çözümü için çalışmalar yürütüyor. Bunlardan biri de çok taraflı vergi sözleşmesi veya bir başka kullanımıyla aynen ingilizceorijinalinden kelime kelime çevrilmesi neticesinde (Mulltilateralinstrument veya MLI) “çok taraflı enstrüman” olarak ifade edeceğimiz BEPS 15 nolu aksiyondur.

Karşılıklı Anlaşma Usulü, OECD’nin Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilere İlişkin Model Anlaşmasında yer alan, çifte vergilendirmeyi önlemeye yardımcı olacak yöntemlerden birisi. OECD’nin Model Anlaşmasını esas alarak çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalayan ülkeler, karşılıklı anlaşma usulünü uygulamakta, karşılıklı anlaşma usulünün uygulandığı vakalar ve konulara ilişkin istatistikler OECD tarafından yayınlanmaktadır. Bu yazıda mevcut istatistiklerden de yola çıkarak Karşılıklı Anlaşma Usulü (Mutual Agreement Procedure/Map) Başarılı olup olmadığını ele aldık.