Serbest Bölgelerde vergi uygulamalarıyla ilgili olarak 06.02.2004 tarihinden sonra farklı bir dönemin başladığı herkes tarafından bilinmektedir. Bu tarihe kadar bölge içerisinde yer alan tüm mükellefler vergi istisnası kapsamında iken, 06.02.2004 tarihinde 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun 6 ncı maddesinde yapılan değişiklikle; serbest bölgelerde yapılan faaliyetler vergi mevzuatı hükümlerine tabi olmuş, kazanç istisnasının kapsamı daraltılmıştır. İstisna uygulamasının yeni hali bir takım tartışmaları beraberinde getirmiştir.

Tartışma konularından biri de serbest bölgede fason üretim yapanların durumudur. İdarenin konuya ilişkin olarak vermiş olduğu bir özelgede yer alan ifadeler nedeniyle fason üretim yapanların tamamen istisna uygulaması dışına çıkartılması gibi durumlar yaşanmaktadır. Fason iş yapan işletmeler ise üretim ruhsatına sahip oldukları için, her durumda istisnadan yararlanmaları gerektiğini düşünmekteler. Bu yazıda serbest bölgelerde fason üretim yapanların ve yaptıranların kurumlar vergisi karşısındaki durumu, istisna düzenlemesinin amacı da dikkate alınarak değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Serbest bölge, Türk Gümrük Bölgesi dışında sayılan ve gümrük ve kambiyo mükellefiyetine dair mevzuat hükümlerinin uygulanmadığı alanlar olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu özel statülü alanlar; ülkelerin siyasi sınırları içinde bulunmakla birlikte, vergi ve gümrük mevzuatlarının uygulanması bakımından gümrük hattı dışında bırakılmış (her ne kadar ülkelerin gümrük bölgelerinin birer parçaları olsalar da), ticari ve sınai faaliyetlerin kolaylaştırılması amacı ile devlet müdahalesinin ve dolayısıyla bürokrasinin en aza indirgenmiş olduğu yerlerdir.